Meten is weten: zo ging de vergelijking tussen de Pressure en de Sapphire in zijn werk

Meten is weten, maar het moet uiteraard wel buitengewoon nauwkeurig gebeuren. Om tot een zuiver meetresultaat te komen, heeft Hans gezorgd voor gelijke condities. En dat luister erg nauw. 

Om alles goed te meten zijn de schaatsen zo geslepen dat:

• De ronding exact hetzelfde is, namelijk 23 meter
• De hoogte van het profiel exact gelijk is: namelijk 40.2 millimeter
• De beugelmaat (de afstand tussen het scharnierpunt en de hielsteun) is gelijk
• De ijzers recht zijn

Om het ijzer optimaal te meten, wordt er naar twee verschillende soorten druk gekeken. Hiervoor is de kracht op de schaats opgesplitst in twee componenten, namelijk in de richting loodrecht op het lemmet en in het vlak van het lemmet. Als de kracht haaks op het lemmet is gericht, noemen we dat de laterale of axiale richting. Is de kracht inde hoogterichting van het lemmet, dan noemen we dat de normale of radiale richting. 

Ronding van de schaats

Die radiale kracht zorgt voor verandering van de ronding tijdens het rijden. Hoe dat zit lees je in dit blog. De radiale kracht maakt dat de schaats doorbuigt naar de zijkant en dus veel of weinig druk geeft. Beide krachten hebben invloed op het stuurgedrag. Hoe zich dat vertaalt in de test lees je verderop.

Hoogte van de schaats

Maar allereerst de hoogte van het mes. Dit heeft namelijk een grote invloed op het gedrag van de schaats en dus op het gevoel. Hoe hoger het lemmet, hoeveel meer druk je ervaart. De schaats wordt daarmee ook dwingend in stuurgedrag. Een hoog lemmet zorgt er ook voor dat de ronding minder vlak wordt.

Maak je het mes lager, dan wordt de schaats stijver de laterale richting, de ronding plooit zich minder naar de zijkant. Dit heeft als gevolg dat de schaats meer rechtuit wil, waardoor je iets meer kan rijden als een flyer, met minder gedwongen druk. Voor langere afstanden is dit vaak wenselijk, zodat je benen niet zo snel 'vol lopen’ oftewel dat je spieren minder snel verzuren.

Ga je spelen met de hoogte van een lemmet, dan heeft dat grote invloed op de uitkomst van de test. Het is daarom bij een goede vergelijking essentieel dat de hoogte van het lemmet gelijk is.

Beugelmaat

Daarnaast is de maat van de klapbeugel erg belangrijk. Is de afstand tussen het scharnierpunt en de wedge of nok groot, dan zal de schaats zich flexibeler gedragen dan wanneer deze kleiner is. Een flexibeler schaats zal meer druk opleveren en voor het omgekeerde geldt hetzelfde. Het gevolg is dat rijders met een grote schoenmaat per definitie rijden op flexibeler schaatsen en dus met meer druk rijden, het lemmet wijkt meer naar de zijkant en de ronding neemt af, terwijl rijders met een kleine schoenmaat rijden op relatief stugge schaatsen met minder druk. Dit effect is te compenseren door de hoogte van het mes en de ronding aan te passen. Dus een lager mes met meer ronding voor zwaardere rijders met grotere voeten geeft minder uitwijking naar de zijkant terwijl het verlies aan ronding gecompenseerd wordt, of een hoger mes met minder ronding voor lichtere rijders met kleinere voeten. Een uitgebreide uitleg over de afstand tussen nok en scharnierpunt en welke effecten dat precies heeft, lees je hier. 

Kracht gemeten in radiale richting, waarin verandering van ronding optreedt. Zie ook deze blog.

Sapphire, Icon en Pressure vrijwel identiek

Als we de Icon en Sapphire van Viking en de Pressure van Cadomotus volgens bovenstaande uitgangspunten exact hetzelfde afstellen blijken de schaatsen bijna identiek, zoals in onderstaande grafieken valt terug te zien:Kracht gemeten in laterale, ofwel axiale richting. Hierbij buigt de schaats door en geeft veel of juist weinig druk.

Kracht gemeten in radiale richting, waarin verandering van ronding optreedt. Zie ook deze blog.

De schaatsen zijn gemeten in radiale (hoogte) richting en laterale of axiale (zijwaartse) richting met een oplopende belasting van 100N tot 700N axiaal en tot 2500N radiaal. De schaatsen zijn gemeten op verschillende posities op het lemmet. Waar de druk bij het plaatsen van je schaats op het ijs wordt gezet aan het begin van de glijfase, tot aan het einde van de afzet, als de maximale druk zich bij het scharnierpunt bevindt.

Het valt in de meting op dat de Pressure iets meer doorbuigt bij lage belasting in het midden en dat de icon daar iets stugger is. De verschillen zijn nog steeds nihil. Naarmate de de belasting toeneemt richting het scharnierpunt, gedragen alle schaatsen zich opvallend genoeg identiek.

Tot slot

De metingen gaan over de stijfheid (elasticiteit) van de klapschaatsonderstellen, het gebied waarin optredende vervorming zich weer herstelt naar de uitgangspositie, en welk gevoel dat geeft op het ijs. Uiteraard is dat niet het enige wat van belang is voor een goede schaats.

De schaatsen lijken erg op elkaar maar er zijn ook noemenswaardige verschillen, zo is de treksterkte van de Pressure buis vele malen hoger. Dit merk je direct als je probeert de C​​ádomotus buizen te 'benden', je zal veel verder moeten duwen om de schaats blijvend te vervormen. In andere woorden, de Pressure zal beter zijn vorm behouden (lees: recht blijven). Een ander detail is dat de Pressure grotere lagers heeft die een grotere belasting kunnen verdragen en daarom ook langer mee gaan.​

Meer uitleg over de test, en over de interpretatie van de resultaten lees je hier.